گوهر خير انديش متولد 1333 شيراز، از آغاز دهه 1350 با پيوستن به اداره فرهنگ و هنر استان فارس شروع به فعاليت در زمينه بازيگري و کارگرداني تئاتر کرد. اما يک دهه و نيم بعد بود که با فيلم روزهاي انتظار به تماشاگران سينما معرفي شد. دو دهه فعاليت مستمر در برابر دوربين و حضور در فيلم ها و نقش هاي متفاوت و گاه جسورانه، خيرانديش را به بازيگري تاثيرگذار در سينماي ايران تبديل کرد. او تاکنون دو جايزه از جشنواره فجر دريافت کرده و اين روزها فيلم قاعده بازي را روي پرده دارد. فيلمي که بار ديگر خيرانديش را در نقشي متفاوت به نمايش مي گذارد.
پاسخ به توقع مخاطب
از فيلم "قاعده بازي" و چگونگي ايفاي نقش درآن فيلم صحبت کنيد؟ زماني که فيلم "قاعده بازي" به من پيشنهاد شد، يکسري تعاريف از نقشم ازسوي کارگردان به من داده شد. من با اين تعاريف مي توانستم، نقش متفاوتي را در کارنامه کاريم داشته باشم. آن تعريفي که ازنقش ريحانه به من داده شد، داستان دختري را روايت مي کرد که سال هاست که ازدواج نکرده و در خانه مانده است اين اتفاق از آنجا شکل گرفته است که اين دختر وجه و بيعانه خانه اي که خانواده اش درآن ساکن هستند، قرارگرفته است. ريحانه به نوعي آشتي دهنده اين دو خانواده به حساب مي آيد و به عکس ديگر افراد خانواده تعرض و توجهي به ماديات دنيا ندارد او درعالم شخصي سير مي کند و دنيايي پاک، صادق و کودکانه دارد و در دنياي کودکانه خودش بازمانده است و درعين حال به پشتوانه همين پاکي و صداقت يک سري مسائل را پيش بيني مي کند. همه اين ويژگي ها براي من دورنماي زيبا و پرکاري ازنقش ريحانه برجاي گذاشت. به همين لحاظ و تجربه کار متفاوت درکارنامه کاري خودم، نقش ريحانه را پذيرفتم. درعين اينکه احساس مي کردم به توقع مخاطب و تماشاگرم با اين کار پاسخ بدهم.
اما خيلي ازاين ويژگي ها و جزئيات در فيلم ديده نمي شود و ما شخصيت ريحانه را درحاشيه مي بينيم؟ بله، نقش ريحانه با اين تعاريف و به شکل کامل به تصوير در نيامد، به اين جهت که من به دليل ايجاد يکسري مشکلات و موانع حرفه اي و کاري يک ماه از پروژه فاصله گرفتم و زماني که دوباره براي ادامه بازي به پروژه پيوستم، ديگر زمان کافي در دست نداشتم تا به آن تحليل هايي که ازنقش ريحانه داشتم، برسم و با تامل، دقت و توجه کارکنم. به دليل زمان کمي که مانده بود، خيلي اين نقش به صورت شتابزده و با تکرارپلان هاي محدود، فيلمبرداري شد و بسياري از جزييات نقش ريحانه حذف شد. بايد بگويم به نوعي اين نقش شهيد شد و آن پتانسيل که براي تبديل شدن به يک نقش خوب داشت به ظهورنرسيد و يک نقش خام و ناقص درآمد، همين باعث تاسف بود که اين نقش را تماشاگر و مخاطبي که کارهاي ديگر من را ديده است، متوجه من نمي داند، زيرا که مي داند من با چه وسواسي نقش هايم را انتخاب مي کنم و درعين حال با چه وسواسي آنها را به اجرا درمي آورم.
آيا شما معتقديد که "قاعده بازي" رسالت خود را انجام داده و به هرحال آن ارتباطي که بايد با مخاطب برقرارکرده است؟ قاعده بازي فيلمي است که درنوع خودش سروصداي زيادي کرد و بر اساس سليقه ها و نظرهاي مختلف، مورد ارزيابي هاي متفاوتي قرار گرفت و نظرهاي متفاوتي را به خود جلب کرد و اين مهم به اين لحاظ صورت گرفت که کارگردان از هوشمندي خاصي براي اجراي فيلمنامه استفاده کرده است و ازآنجا که کارگردان يک کار سردستي و سرسري ارائه نداده است. بنابراين نبايد به اين فيلم سرسري نگاه شود و يک قضاوت کلي و سرسري ودادن يک حکم کلي درمورد فيلم بي رحمانه است و کساني که فيلم را ارزيابي مي کنند بايد با ديدي کامل و پخته و با درنظرگرفتن شرايط و جزئيات اين امر را انجام دهند.
آيا تفاوت خاصي ميان يک بازي کمدي و يک بازي جدي وجود دارد؟ بازيگر، بازيگر است ومن هيچ تفاوتي ميان بازي درمديوم هاي مختلف سينما، تلويزيون و تئاتر نمي بينم و چه بسا در ژانرهاي مختلف، بازي، بازي است. تنها تفاوتي که ميان نقش ها وجود دارد، اين است که هرکدام طراحي وتحليل هاي خاص خودشان را مي طلبند و من اساس اين طراحي وتحليل نقش ازسوي بازيگر را تلاش براي باورپذيري مي دانم. تا نقش ازسوي تماشاگر پذيرفته شود و تا امروز نيز اغلب کارهايي که بازي کرده ام، براي مردم قابل باوربوده و از سوي مردم پذيرفته شده است.
* قاعده بازي يک کار پر پرسوناژ و شلوغي است و اين خطر براي کار وجود داشت، يک نقش ميان انبوه ديگر نقش ها گم شود و مخاطب را دچار سردرگمي کند. شما با توجه به اينکه شرايط محدود زماني امکان رسيدن به يک تحليل و طراحي کامل را از شما گرفت دست پيدا کنيد، براي رسيدن به نقش و جلوگيري از اين اتفاق چه کرديد؟ * من و تمام بازيگران اين فيلم سعي کرديم به کمک کارگردان درنقش ها ريزه کاري ها وطراحي هايي را انجام دهيم که ديده شوند و براي تماشاگر قابل باور و پذيرش و قابل تفکيک باشند. شما در قاعده بازي تفاوت کاري تک تک بازيگرها را نسبت به ديگرکارهايشان احساس مي کنيد و همه بازيگرها درنوع خودشان شاخص ترين و متفاوت ترين نقش هايشان را به نمايش گذاشتند. به عنوان مثال آقاي آريا يکي ازمتفاوت ترين نقش هايشان رابا اين فيلم درکارنامه کاريش ثبت کرده است.
* درحال حاضر مشغول چه کاري هستيد؟ * همچنان مقابل دوربين سريال " ميوه ممنوعه" به کارگرداني حسن فتحي مشغول بازي هستم که بازيگراني چون علي نصيريان، هانيه توسلي، اميرجعفري و... درآن بازي مي کنند. از15 شهريورماه هم درفيلم " دايره زنگي" خانم بخت آور مشغول به کار شده ام. و درمهر، آبان و آذر نيز تمرين هاي نمايش " ملاقات بانوي سالخورده" نوشته فردريش دورنمات، ترجمه وکارگرداني حميد سمندريان را آغازخواهم کرد تا در دي و بهمن درسالن اصلي تئاترشهر، روي صحنه برود. فيلم هاي " خواستگارمحترم" به کارگرداني داود موثقي- نقشي که خيلي آن را دوست دارم- و فيلم "تردست" به کارگرداني محمد علي سجادي که در آن نقش يک روح را بازي مي کنم، آماده اکران دارم