چهارفصل♦ قا ب



‏احتمالاً بسياري از توريست هايي که دهه 60 و 70 به ساحل ميامي رفته اند خبر ندارند که با دان مارتين يکي از ‏بزرگترين نوابغ کميک قرن بيستم عکسي ناخواسته به يادگار گرفته اند. مردي فوق العاده آرام که از دراز کشيدن در ‏ساحل ميامي کنار خانه اش لذت مي برد و علاقه عجيبي داشت که خود را در پسزمينه عکس توريست هايي که مشغول ‏عکاسي کنار دريا بودند سُر بدهد. بيخود نيست که او را ديوانه ترين هنرمند مجله ‏MAD‏ لقب داده اند! مجله اي که از ‏ابتداي دهه 1950 زندگي آمريکايي و فرهنگ پاپ را هدف شوخي هاي خود قرار داده است!‏
‏
درباره دان مارتين‎‎ديوانه ترين کارتونيست‎‎
مجله ‏MAD ‎‏ نقطه عطفي در تاريخ مطبوعات طنز آمريکا به شمار مي رود، در آغازين سال هاي دهه 1950 که ‏هنوز رؤياي آمريکايي در هزار و يک فيلم، نمايشنامه و رمان به صلابه کشيده نشده بود و همه چيز روبراه به نظر مي ‏رسيد، مجله ‏MAD‏ پا به ميدان گذاشت و زندگي آمريکايي و فرهنگ پاپ را هدف شوخي هاي خود قرار داد. هجو ‏اخلاقيات طبقه متوسط، فيلم هاي هاليوودي و جنگ سرد مؤلفه هاي ثابت نشريه در دوران اوج (1960-1970) بودند و ‏چند کارتونيست و طنزپرداز ديوانه نقش اصلي را در شکل گيري طنز بديع و منحصر به فرد ‏MAD‏ بر عهده داشتند، ‏تا به حال از اينان "مورت دراکر" و "سرجيو آراگونز" را معرفي کرده ايم اما بي گمان "دان مارتين" ديوانه ترين ‏کارتونيست جمع ديوانگان مجله ‏MAD ‎‏ است!‏
‏
‏"دان مارتين" متولد 1931 نيوجرسي، پس از پايان تحصيل در آکادمي هنرهاي زيباي پنسيلوانيا کار خود را به عنوان ‏تصويرساز و کارتونيسست آزاد در نشريات آغاز کرد اما شهرت و محبوبيت را با کميک هاي اش در ‏MAD‏ به دست ‏آورد. اولين اثر او در اين مجله سپتامبر 1956 به چاپ رسيد. اوايل خط هاي اش بريده بريده و دندانه دار بودند و تقريباً ‏‏8 سال طول کشيد تا سبک خود را ارتقا دهد و به خط هاي صاف و نرم و کاراکتر معروف اش برسد. کاراکتر دماغ ‏کوفته اي آثار مارتين موجود فوق العاده خنده دار و بخت برگشته اي است که قرباني موقعيت هاي عصباني کننده، ‏نامأنوس و غريب مي شود و جالب آن که کارتونيست کم هيجان ترين عناوين ممکن را براي اين موقعيت هاي فراواقعي ‏انتخاب مي کند: "يک روز آرام در پارک" يا "بعد از ظهري در کنار ساحل". در يکي از کميک هاي مارتين با عنوان ‏‏" شبي در ايستگاه اتوبوس ميامي" مردي کنار دستگاه ‏CHANGE MACHINE ‎‏ (پول خُردکن) مي رود، اسکناسي ‏داخل دستگاه مي اندازد و در عوض، دستگاه جنسيت او را به يک زن ‏CHANGE ‎‏ مي کند! شوخي هاي مارتين، ‏ديوانه وار و در عين حال همه فهم، خنده دار و اکثراً همراه با اسلپ استيک (بزن و بکوب) هستند. او استعداد غريب و ‏ظرفيت پايان ناپذيري هم در ابداع کلمات من درآوردي براي نمايش سروصداي صحنه در آثارش داشت. مثلاً در يک ‏کارتون از ‏BREEDEET BREEDEET‏ براي قور قور يک قورباغه و در کار ديگري از ‏FAGROON ‎klubble klubble‏ براي صداي فروريختن يک ساختمان استفاده مي کرد. اسامي آهنگين بي معناي کاراکتر هاي اش ‏هم شاخصه ديگر کميک هاي اش بود: "فستر بسترتستر"، يا آقاي "فون بون"!‏
‏
بي گمان اوج کار دان مارتين را اواخر سال هاي 1960 تا اوايل دهه 1970 مي توان دانست که معمولاً در هر شماره ‏MAD‏ سه کميک يک يا دو صفحه اي از او به چاپ مي رسيد و هر از چندي مجله، ويژه نامه اي را کامل به چاپ ‏کميک هاي اش اختصاص مي داد، از دهه 1980 مارتين کم کم از دوران خوب فاصله گرفت و اجازه داد ديگران ايده ‏هاي آثارش را بنويسند. اواخر همين دهه بر سر حق امتياز تجديد چاپ آثارش با "ويليام گينس" ناشر مجله ‏MAD‏ ‏درگير اختلاف شد و در سال 1987 به سي سال همکاري با اين نشريه خاتمه داد. کمي بعد در ‏CRACKED‏ يکي از ‏قديمي ترين نشريات طنز امريکايي مشغول به کار شد هرچند ديگر موفقيت سابق را تکرار نکرد. سال 2000 "دان ‏مارتين" در اثر بيماري سرطان درگذشت، چهار سال بعد از آن نام او وارد "تالار مشاهير کتاب هاي کميک" شد و در ‏سال 2007 انتشارات ‏MAD ‎‏ به ياد او مجموعه سي ساله آثارش را در دو جلد منتشر کرد.‏معروف است که دان مارتين آدم فوق العاده آرامي بوده که از دراز کشيدن در ساحل ميامي کنار خانه اش لذت مي برده ‏‏( آثارش را به دفتر ‏MAD‏ در نيويورک پست مي کرده) علاقه عجيبي هم داشته که خود را در پسزمينه عکس توريست ‏هايي که مشغول عکاسي کنار دريا بودند سُر بدهد. احتمالاً بسياري از توريست هايي که دهه 60 و 70 به ساحل ميامي ‏رفته اند خبر ندارند که با يکي از بزرگترين نوابغ کميک قرن بيستم عکسي ناخواسته به يادگار گرفته اند. بيخود نيست ‏که او را ديوانه ترين هنرمند نشريه ‏MAD‏ (‏MAD's maddest artist‏) لقب داده اند!‏