شنبه، آبان ۱۲، ۱۳۸۶

کتاب روز♦ کتاب


‏هنر روز، در بخش کتاب مي کوشد کتاب ها و نشرياتي را که در حوزه انديشه و هنر مباحث نظري را منعکس مي کنند ‏يا در مسائل اجتماعي و سياسي مباحثي درخور دارند، به خوانندگان خود معرفي کند. ارجحيت با کتاب هاي روز خواهد ‏بود، ولي اين امر به معناي غفلت از آثارمنتشر شده در گذشته دور يا نزديک نيست. کتاب هاي منتشره از پديدآورندگان ‏ايراني به زبان هاي ديگر يا ترجمه شده به اين زيان ها هم در کتاب روزجاي ويژه اي خواهند داشت.


شانزدهمين شماره‌ فصلنامه‌ باران در سوئد به سردبيري بهروز شيدا منتشر شد. اين شماره که طرح جلد آن را فتح‌الله زند ‏به عهده داشته، با يادداشتي از ناشر مجموعه مسعود مافان آغاز مي شود که به ماجراي جنجالي طراحي‌هاي لارش ‏ويلکس از محمد پيامبر اسلام و عدم بردباري در فرهنگ اسلامي، و هم‌چنين تواب‌کشي مي پردازد. ‏
سپس بهروز شيدا در يادداشت سردبير چنين مي نويسد "... مي گويم غربت تا همه تقسيم بندي هاي ممکن در مورد ‏ادبياتِ خارج از کشور را زير يک واژه گرد آورده باشم؛ همه داوري هايي را که نويسنده گان اين شماره باران در ‏موردِ متنِ خويش و متن ديگران دارند: ادبيات تبعيد، ادبيات مهاجرت، هيچ کدام. مي‌گويم غربت چه خويش اين واژه را ‏در واژه‌ تبعيد باز مي‌خوانم. چه مي‌خواهم بگويم که تاريخ ادبيات خارج از کشور، بيش از هر چيز تاريخِ متن تبعيدي ‏است. چه مي‌خواهم بگويم که ادبيات تبعيد ما «تنها» «گزارش حوادث سياسي» نيست؛ که ادبيات زبان ديگر، رابطه‌ ‏ديگر، فضاي ديگر، نگاه ديگر هم هست؛ صحنه‌ جولان «تخيل‌ها»، پرسش‌ها، شورش‌ها، جان‌هاي تراژيک، صداها؛ ‏حاصل تسلط صداي حاکميتي که رويا مي‌کشد، وهن مي‌پراکند، نگاه حبس مي‌کند، کاتب و مکتوب از بسترشان مي‌راند؛ ‏حاصل تقابل خشک‌بامِ سکوتِ هراس و باران صدا. مي‌گويم غربت تا به تنهايي انسان در جهانِ هراس اشاره کرده باشم؛ ‏به تنهايي انسان در هراسِ جهان".‏



ديگر مطالب اين شماره عبارتند از: خشم خشايارشا/‌ بيژن اسدي پور، بريده‌اي از رمان بوسه در تاريکي/کوشيار ‏پارسي، جشنِ پتو-بخشي از رمان اتوبيوگرافي شيطان/هومن عزيزي، تکه اي از رمانِ جاده/کورمک مک ‏کارتي[برگردان: حسين نوش آذر]، هفت ناخد/شهريار مندني پور، پدرجان/حسن زرهي، اد، زياد كشش نده. اين آقا ‏نصف حرفهاي تو را نمي فهمد/نسيم خاکسار، طرف‌هاي مغربِ اکبرِ کپنهاگي/ياشار احدصارمي، سُرسُره/قاضي ‏ربيحاوي، نامه//محسن حسام، مراسم تدفين/الف. خلفاني، فقط در يک دقيقه عقل، عشق/‏‎ ‎مرتضي ميرآفتابي.‏
در حوزه‌ي مقاله، نقد و نگاه نيز مطالب يک نکته در حاشيه‌ جستاري از اريش اوئرباخ/علي لاله جيني، چيستي ‏داستان/محمود فلکي، نگاهي به روايت گري از ديد دانش شناخت/سعيد هنرمند، چگونه ادبيات جهاني مي‌شود؟ يا، ‏چگونه ادبيات جهاني آلوده مي‌شود؟/پيمان وهاب زاده، تنِ رام، روان پريش/اسد سيف، «پرنده روح» و درد ‏غربت/شکوفه تقي، اينگمار برگمن/امير مومبيني، نگاهي به قصيده‌ مجلس چهاردهم سروده‌ي ملک‌الشعراي بهار/شهين ‏سراج، ردپاهايي از زنان در ادبياتِ ايران در آينه کتابِ اغواي ژان بودريار/نوشته‌ بهروز شيدا و در زمينه شعرآثاري ‏از مريم هوله و سهراب رحيمي. در حوزه ادبيات زندان، تک پنجره اي به زندگي/شکوفه مبيني، به گزينشِ ناصر ‏مهاجر، و همچنين گفت وگوي مهران صادقي با مسعود نقره کار و مصاحبه فرزين ايران فر با حورا ياوري منتشر شده ‏است. ‏


‏‎‎زمينه اجتماعي شعر فارسي‎‎



نويسنده: محمدرضا شفيعي كدكني‏480 ص، تهران: نشر اختران، 1386، چاپ اول
در اين كتاب، زمينه اجتماعي شعر فارسي، از روزگار كهن تا امروز، بررسي مي شود. بخش هاي مختلف كتاب، هر ‏يك جداگانه به جنبه ها و مسائلي از ميراث گرانقدر شعر هزار ساله فارسي مي پردازد: شعر كلاسيك فارسي، صور ‏خيال در شعر فارسي، شعر بزرگاني هم چون «سنايي»، «انوري» و «حافظ»، نقد كلاسيك شعر فارسي، بررسي برخي ‏از متون كلاسيك شعر و نثر فارسي، شعر امروز فارسي، بررسي تطبيقي شعر فارسي و عربي، و... در پايان كتاب نيز، ‏فهرست هاي نام هاي كسان، نام هاي جغرافيايي، نام هاي آثار مكتوب، و مفاهيم موضوعي و مدني، خواننده را در ‏جستجوي سريع موضوعات و مطالب مورد نظر در هر زمينه، ياري مي كند. به جرات مي توان گفت كه اين كتاب، در ‏زمينه و موضوع خود، كتابي مرجع و ماخذ، براي تمامي علاقمندان به ادبيات فارسي است. ‏






‎‎نگاهي به حاشيه و متن شعرهاي تقديمي احمد شاملو‎‎


نويسنده: محمد رضا رهبريان‏356 ص، تهران: انتشارات مرواريد، 1386، چاپ اول
اين كتاب، پژوهشي است درباره نام هايي كه بر پيشاني يا در متن برخي از شعرهاي «احمد شاملو» آمده است. اينكه اين ‏نام ها چه كساني هستند، به چه مناسبتي آمده اند و آيا با انديشه و محتواي شعرها، ارتباط و پيوندي دارند، موضوعي ‏است كه در اين پژوهش مورد بررسي قرار گرفته است. نويسنده براي پاسخ به اين سوال ها، علاوه بر مراجعه گسترده ‏به آثار «شاملو»، از كمك كساني كه با شاعر حشر و نشر داشته و يا رفيق گرمابه و گلستان او بوده اند نيز بهره گرفته ‏است. بي ترديد بررسي و شناخت اسامي و نام هايي كه در سرآغاز و يا در لابلاي آثار «شاملو» آمده، در چهره شناسي ‏و نقد شناسي شعر او، بسيار موثر است. ‏




‏‎‎كتاب شناسي صادق هدايت‎‎


به كوشش: ناهيد حبيبي آزاد‏288 ص، تهران: نشر قطره، 1386، چاپ اول
در اين كتاب، مجموعه كتاب ها، مقالات و آثاري كه به زبان فارسي و زبان هاي خارجي درباره «صادق هدايت»، ‏زندگي، آثار و انديشه هاي او نوشته شده، گردآوري و معرفي گرديده است. حد زماني آثار گردآوري شده، فاصله زماني ‏دوره زندگي «هدايت» تا نيمه سال 1381 خورشيدي را در بر مي گيرد. در اين مجموعه، علاوه بر نوشته هايي كه ‏اختصاصا و مستقيما درباره آثار و زندگي «هدايت» نوشته شده، تعدادي از كتاب هاي عمومي كه بخشي از آنها به اين ‏مبحث اختصاص دارد نيز، معرفي گرديده است. در مورد هر كتاب يا نوشته اطلاعات زير داده شده است: نام نويسنده، ‏تاريخ تولد و مرگ نويسنده، عنوان كتاب يا مقاله، محل نشر، نام نشر، تاريخ نشر، تعداد صفحات. علاوه بر آن، برخي ‏از كتاب ها و مقالات نوشته شده، داراي چكيده توصيفي و كوتاه است. ‏
‏‎‎سيماي زن در فرهنگ ايران‎‎






نويسنده: جلال ستاري‏292 ص، تهران: نشر مركز، 1386، چاپ چهارم
اين كتاب، پژوهشي است در باب جنبه هاي نظري و عملي برخورد با زنان در فرهنگ ايراني. نويسنده با مراجعه به ‏شواهد مستند و روشنگر كه از لابلاي متون و منابع اصيل تاريخي و ادبي استخراج شده اند، موقعيت زنان را از ديد ‏خواص و عوام جامعه ايراني نشان داده و جنبه هاي مثبت و منفي آن را بررسي كرده است. با آن كه هدف نويسنده ‏پژوهش تفصيلي تاريخي نبوده، در حد لزوم به پيشينه تاريخي وضع زنان در تمدن هاي گوناگون جهان و به ويژه در ‏ايران باستان و در ميان اعراب جاهلي پرداخته و به تحليل هاي جامعه شناسان و مردم شناسان در اين زمينه اشاره كرده ‏است. ‏
‏‎‎افسانه ها و قصه هاي ايل قشقايي‎‎
گردآوري و تدوين: دكتر منوچهر كياني‏160 ص، شيراز: انتشارات كيان نشر، 1386، چاپ اول
اين مجموعه، شامل ده قصه و افسانه از ايل قشقايي است. اين قصه ها و‎ ‎افسانه ها، گوشه هايي از زندگي، فرهنگ، ‏اعتقادات و آداب و رسوم اين مردم را بازگو مي كند. «كوراغلو»، «شيرزاد پهلوان»، «صيدي خان و پريزاد»، «ملك ‏محمد پادشاه»، «عاشق غريب و شاهزاده صنم»، «قيرات» و «يان اقول»، از جمله قصه هاي اين مجموعه زيبا و ‏خواندني هستند. بعضي از اين قصه ها مانند «كوراغلو» و «عاشق غريب»، منشاء آذربايجاني دارد و از آنجا، با برخي ‏تغييرات به ايل قشقايي رسيده است. ‏
‏‎‎انديشه ترقي و حكومت قانون-عصر سپهسالار‎‎






نويسنده: فريدون آدميت‏514 ص، تهران: انتشارات خوارزمي، 1385، چاپ سوم
اين كتاب، پژوهشي است ارزشمند درباره تاريخ انديشه هاي جديد اجتماعي و سياسي ايران و در ارتباط با سياست ترقي ‏خواهي و كارنامه اصلاحات از سال 1275 تا 1297 ه. ق. به تعبير ديگر، اين پژوهش فصلي است در تحقيق ريشه ‏هاي فكري نهضت مشروطيت. نويسنده در پيشگفتار كتاب تصريح مي كند كه: [اين تصنيف سرگذشت زندگاني ميرزا ‏حسين خان سپهسالار نيست و محدود به دوران زمامداري او هم نيست. بلكه تحقيق در جريان تاريخي مهمي است در ‏دوره اي كه ميرزا حسين خان به عنوان سفير تجدد طلب و وزير اصلاحگر، نماينده شاخص آن بود...] ‏‏ ‏‏‎‎اسلام سياسي در ايران‎‎






نويسنده: سيد محمد علي حسين زاده‏572 ص، قم: انتشارات دانشگاه مفيد، 1386، چاپ اول
منظور نويسنده از «اسلام سياسي»، آن دسته از جريان هاي اسلامي است كه به ضرورت تاسيس حكومت اسلامي باور ‏دارند. آنان بر اين باورند كه اسلام داراي نظريه اي جامع درباره دولت و سياست است. در كتاب حاضر، روند پيدايش و ‏استقرار اسلام سياسي در ايران و چالش هاي فراروي آن، بررسي شده است. عناوين مباحث اصلي كتاب عبارتنداز: ‏‏«اسلام سياسي به مثابه يك گفتمان»، «مدرنيسم و منازعه هاي گفتماني در ايران»، «مشروطيت: دين و منازعه هاي ‏سياسي در ايران»، «پهلويسم و سكولاريسم آمرانه»، «پيدايش اسلام در ايران»، «گفتمان هاي اسلام سياسي در ايران»، ‏‏«استقرار اسلام سياسي در ايران»، «فرآيند گسترش و تثبيت اسلامي سياسي فقاهتي در ايران»، «فروپاشي اجماع و ‏غيريت سازي ها دروني» و «بازگشت طردشدگان و پيدايش گفتمان هاي جديد در ايران». بخش پاياني كتاب نيز به ‏رساله هاي اسلام سياسي در ايران اختصاص دارد. اين رساله ها در دو دوره زماني يعني در دهه بيست خورشيدي و ‏سال هاي پس از كودتاي 28 مرداد 1332، معرفي و نقد شده اند. ‏
‏‎‎آيين ها و مراسم سنتي ارمنيان ايران‎‎




نويسنده: آندرانيك هويان‏152 ص، تهران: نشر فضا، 1386، چاپ اول
مراسم و آيين هاي سنتي ارمنيان ايران، پيوندي ناگسستني با اعتقادات مذهبي آنان دارد. بيشتر اين مراسم و آيين ها، در ‏كليساها برگزار مي شود. به همين منظور براي آشنايي با اجراي آن ها، نويسنده نخست به معرفي دين و كليساي ارمنيان ‏ايران پرداخته است. آيين ها و مراسم سنتي ارمنيان ايران از ساعت 12 آخرين شب ماه دسامبر آغاز مي شود و در ‏آخرين روز ماه دسامبر سال جديد پايان مي پذيرد. ارمنيان پاره اي از جشن ها و اعياد پيش از مسيحيت ارمنستان را در ‏قالب جشن هاي مذهبي خود درآورده اند. تعدادي از اين جشن ها و مراسم، ميان ايرانيان و ارمنيان مشترك است. در ‏كتاب حاضر، نويسنده پس از معرفي هر يك از اين جشن ها، به اشتراك آن با جشن هاي ايرانيان پرداخته و سپس مراسم ‏ويژه آن را بازگو كرده است. ‏
‏‎‎ايران آينده از نگاه سه انديشمند ايران امروز‎‎



گفتگو با: حسن عشايري، موسي غني نژاد، رضا منصوري‏192 ص، تهران: نشر ديبايه، 1386، چاپ اول
اين كتاب، مجموعه سه گفتگوي جداگانه با سه نفر از انديشمندان و پژوهشگران ايران امروز، درباره آينده ايران و چشم ‏اندازهاي آن است. هدف از اين گفتگوها، ارزيابي مشكلات پيش روي ايران براي رسيدن به توسعه است، به گونه اي كه ‏بتوان مباني توسعه را براي عموم بازتر و شفاف تر كرد. دكتر «رضا مصنوري»، فيزيكدان و از نظريه پردازان ‏توسعه علمي، دكتر «موسي غني نژاد»، اقتصاد دان و مسلط به تاريخ و جامعه شناسي ايران، و دكتر «حسن عشايري»، ‏روان شناس و روان پزشك و مسلط به فرهنگ و رفتارهاي اجتماعي در ايران، سه انديشمندي هستند كه در اين گفتگوها ‏شركت كرده و تلاش نموده اند كه مشكلات پيش رو را در زمينه و حوزه تخصصي خود، بررسي و بازگو كنند.‏


‏‎‎پاسخ به يك سوال خودماني- چرا عقب مانده ايم؟‎ ‎



نويسنده: يوسف فرامرزي‏267 ص، تهران: انتشارات آمه، 1386، ‌چاپ اول
در اين كتاب، نويسنده سعي كرده است ضمن بررسي مشكلات، ضعف ها و نارسايي هاي اجتماعي، فرهنگي و ‏اقتصادي موجود در جامعه ايران، به سوالات اساسي زير پاسخ دهد: 1- چه عاملي باعث قانون گريزي مردم در ايران ‏شده است؟ 2- چرا علي رغم داشتن امكانات مناسب، كشور ما از رشد خوبي برخوردار نيست؟ 3- چرا درآمد سرانه ما ‏در مقايسه با كشورهايي مانند كره، سنگاپور، مالزي و... در سطح پاييني است در حاليكه منابع مادي، طبيعي و انساني ‏ما از آنها بيشتر است؟ 4- چرا دادگستري هاي ايران مملو از جمعيت است؟ در يك كلام، نويسنده در كتاب «پاسخ به يك ‏سوال خودماني»، به جستجو سرچشمه رفتارهاي اجتماعي و فرهنگي ما ايرانيان مي پردازد. ‏‏ ‏‏ ‏
‏ ‏

هیچ نظری موجود نیست: